Steeds later zwanger: eerst relatie, huis en werk op orde, dan pas kinderen

"Als je de dertig passeert komen de vragen: 'heb je al kinderen? Wil je kinderen? Waarom heb je nog geen kinderen?'" zegt Zakia Bouhaulin, weddingplanner en host van het YouTubeprogramma Spot On, waarin ze elke week in gesprek gaat met vrouwen over uiteenlopende thema's. "En dat is ontzettend irritant en zelfs pijnlijk, als jij om welke reden dan ook niet of nog niet zwanger bent."

Europese vrouwen beginnen steeds later aan kinderen. De gemiddelde leeftijd ging de afgelopen tien jaar van 28,8 naar 29,7 jaar, bleek uit gegevens van het CBS en Eurostat. Vrouwen in Nederland zijn gemiddeld nog iets ouder als ze voor het eerst bevallen: hier was in 2023 de gemiddelde leeftijd 30,3 jaar.

Niet erg bewust

Biologisch gezien is het eigenlijk het beste voor je kansen om voor je dertigste een eerste kind te krijgen, zegt fertiliteitsarts Grada van den Dool. Dat we steeds ouder zwanger worden is volgens haar daarom niet per se goed nieuws. "Maar weinig mensen realiseren zich dat je na je veertigste per cyclus nog maar 5 procent kans hebt om zwanger te worden."

Ter vergelijking: als je begin 20 bent is die kans rond de 25 procent. Van den Dool komt in haar kliniek veel stellen tegen die zich daar niet erg bewust van zijn. "Het gaat ook geregeld om mannen die er nog niet aan toe waren. Het is belangrijk dat zij dit soort feiten ook kennen."

Dat betekent niet dat iedereen boven de 30 met een kinderwens zich nu zorgen moet maken. "Zeker tot je 35e is er nog niet zoveel aan de hand. Het probleem is alleen dat de eitjes, die vrouwen al vanaf hun geboorte bij zich dragen, steeds ouder worden." Ook neemt het aantal eitjes door de tijd heen af.

Dat heeft niet alleen invloed op de vruchtbaarheid van vrouwen. Omdat de eitjes ook sneller beschadigen neemt de kans op complicaties voor de baby bij vrouwen die de veertig naderen ook toe.

De rest van het vrouwenlijf kan daarentegen meer aan dan tot nu toe werd aangenomen. "We dachten vroeger dat de risico's van een zwangerschap voor vrouwen zelf na die leeftijd ook groter werden, maar dat blijkt toch niet zo te zijn."

De statistieken mogen dan voor zich spreken, de samenleving verandert. Een stabiele basis met een relatie, huis en werk is voor de meeste ouders een belangrijke voorwaarde om te beginnen aan kinderen.

In Nederland worden bijvoorbeeld minder baby's geboren vanaf de economische recessie. Een vaste baan werd zeldzamer en dat maakte het vooral voor jonge mensen moeilijker om een huis te kopen of te huren.

Hoogopgeleide vrouwen krijgen al langer minder kinderen, bijvoorbeeld omdat ze langer bezig zijn met hun opleiding, willen reizen of zich meer willen richten op hun carrière.

"Ik vind dat positief," zegt weddingplanner Bouhaulin. "Om me heen en bij de huwelijken waar ik bij help zie ik ook steeds vaker dat stellen niet meteen zwanger willen worden. Ze willen eerst een paar jaar getrouwd zijn om te ontdekken of ze samen wel een goede status hebben als stel. Wie zouden wij zijn als ouders?" Ook Van den Dool wijst op positieve kanten, zoals vrouwen die niet langer sociaal en financieel afhankelijk zijn van hun man.

Eicellen invriezen

Om tijd te kopen laten steeds meer vrouwen hun eicellen invriezen. Sommige bedrijven vergoeden die behandeling zelfs voor hun vrouwelijke werknemers. Met die ingevroren eicellen kun je op latere leeftijd alleen, met een donor of met een partner alsnog proberen zwanger te worden.

Toch kleven er aan deze optie ook bezwaren en dilemma's. Sara Coster coacht onder meer singles die op deze manier een kinderwens willen vervullen. "Ook een plan B kost tijd," zegt zij.

Stel dat je je eicellen hebt ingevroren, dan komen er nog andere dilemma's. "Wil je het met een partner of met een donor? Welke rol gaat die spelen in het leven van je kind? Wil je co-ouderschap met een homostel? Wat betekent die keuze voor je toekomstige kind?" Volgens Coster scheelt het als mensen niet wachten tot het 'ingewikkeld' wordt.

Stabiele man

In sommige gevallen is het helemaal geen optie, zegt Bouhaulin. "Binnen de islam mag je niet alleen met een donor een kind krijgen. Dus voor veel islamitische single vrouwen is er helemaal geen plan B. Je kan wel je eicellen laten invriezen voor als je op latere leeftijd nog een partner vindt."

Bouhaulin ziet dat vrouwen dan hun eisen gaan bijstellen. "Toch maar trouwen met een man, die je eigenlijk niet geschikt vond. Omdat het wel een stabiele man is, die een goede vader kan zijn."